Tesbitler – islam bilgi arşivi

Tenevvür ve tezeyyün, Risale-i Nur Külliyatı’nda sıkça geçen ve özellikle varlıkların yaratılışındaki hikmet, güzellik ve nuranîlik gibi kavramları açıklamak için kullanılan derin anlamlı kelimelerdir. Her iki kelime de Allah’ın isim ve sıfatlarının kâinattaki tecellilerini anlamada önemli bir yere sahiptir.

1. Tenevvür (Nurlanma, Aydınlanma):

Köken: Arapça “n-v-r” kökünden gelir. “Nur” (ışık) kelimesiyle bağlantılıdır.

Tenevvür, bir şeyin ışıkla dolması, aydınlanması, nuranî bir hal alması anlamına gelir.

Risale-i Nur’daki Anlamı:

Tenevvür, özellikle kâinatın ve insan ruhunun Allah’ın isim ve sıfatlarıyla nurlanması, aydınlanması anlamında kullanılır.

Manevî bir boyutta, hakikatin tecellisiyle kişinin idrakinin ve kalbinin aydınlanmasını ifade eder. Örneğin, imanla insan ruhu ve kalbi tenevir eder, yani nurlanır ve huzura kavuşur.

Kâinat, Allah’ın isimlerinin tecellileriyle tenezzüh eder; her varlık adeta bir nur kaynağı hâline gelir.

Örnek Kullanım:

Risale-i Nur’da sıkça geçen “kâinatın tenevvürü” ifadesi, Allah’ın Nur ismiyle evrenin aydınlanmasını ve varlıkların anlam kazanmasını ifade eder.

İnsan aklı, Kur’ân ve iman hakikatleriyle tenevir olur ve gerçeği idrak eder.

2. Tezeyyün (Süslenme, Güzelleşme):

Köken: Arapça “z-y-n” kökünden gelir. “Zînet” (süs) kelimesiyle bağlantılıdır.

Tezeyyün, bir şeyin zinetle (süsle) donatılması, güzelleştirilmesi anlamına gelir.

Risale-i Nur’daki Anlamı:

Tezeyyün, varlıkların Allah’ın isim ve sıfatlarıyla güzelleşmesi, süslenmesi anlamında kullanılır. Her bir varlık, Allah’ın Cemil (güzel) ve Müzeyyin (süsleyen) isimlerinin tecellisiyle zinetlenir ve bir sanat eseri hâline gelir.

Kâinat, adeta bir sanat galerisidir ve her parçası Allah’ın güzellik sıfatlarıyla süslenmiştir.

Manevî boyutta ise, insanın ahlâkî ve ruhî güzelliklerle bezenmesi, yani Allah’ın emirlerine uygun yaşaması ve ahlakını güzelleştirmesi de bir tezeyyündür.

Örnek Kullanım:

“Kâinat, Allah’ın isimlerinin nakışlarıyla süslenmiş ve güzelleştirilmiştir.”

İnsan, iman ve güzel ahlâkla tezeyyün ettiğinde kemale erer.

Tenevvür ve Tezeyyün Arasındaki Fark:

Risale-i Nur’da Derinlik:

1. Kâinatın Tenevvürü ve Tezeyyünü:

Risale-i Nur’da kâinat, Allah’ın isim ve sıfatlarının bir tecellisi olarak nurlandırılmış (tenevir) ve süslenmiştir (tezeyyün). Güneşin ışığıyla bir çiçeğin aydınlanması ve aynı zamanda güzel renklerle bezenmesi buna örnektir.

2. İnsanın Manevî Tenevvürü ve Tezeyyünü:

İnsan, iman ve güzel ahlâk sayesinde ruhunu ve kalbini nurlandırır (tenevir) ve aynı zamanda güzel davranışlarla süslenir (tezeyyün).

3. Sanat ve Estetik Boyutu:

Kâinatta hiçbir şey rastgele değildir; her varlık, Allah’ın sanatını yansıtan bir zinet ve nur taşıyıcısıdır. Bu yüzden hem tenevvür hem de tezeyyün, yaratılışın estetik ve manevî boyutlarını ifade eder.

Sonuç:

Tenevvür, varlıkların Allah’ın nuruyla aydınlanmasını ve insanın imanla hakikate ulaşmasını ifade eder.

Tezeyyün, Allah’ın sanat ve güzellik sıfatlarının kâinatta ve insan üzerinde tecelli etmesiyle oluşan süslenmeyi ve güzelleşmeyi anlatır.
Risale-i Nur’da bu iki kavram, kâinatın Allah’ın isim ve sıfatlarıyla dolup taşmasını ve insanın bu hakikatleri idrak ederek kemale ulaşmasını ifade eder.